De blogger van dienst op 19 december 2011, Marc van Oostendorp, had terecht uit mijn
artikel opgepikt dat het vooral een pleidooi is voor het vergaand
verzwaren van de studie Nederlands. Hij heeft ook nog uit het stuk
opgevangen dat het me essentieel lijkt neerlandici een grote
vaardigheid in het diepgaand lezen aan te kweken. Van Oostendorp
parafraseert het als ‘nauwkeurig lezen’, een uitdrukking die in
mijn stuk niet voorkomt – maar ze had er kunnen staan. Zoals er
zeker niet staat dat ik meen dat studenten zouden moeten leren ‘snel
lezen’, en het zou er ook helemaal niet kunnen staan. In vredesnaam
niet.
Wat de gevolgen van
‘snel lezen’ zijn, zien we nou juist aan die blog in Neder-L. Van
mijn pleidooi voor een herwaardering van historische taalkunde wordt
een karikatuur gemaakt (‘nu lijkt me dat nauwkeurig lezen van oude
teksten niet per se een kwestie waarvoor je de ontwikkeling van het
middelnederlandse naamvalssysteem tot je zou moeten nemen […]’,
een opmerking die net zo gratuit is als dat je voor het bedienen van
een auto de verkeersregels niet hoeft te kennen, prima, maar ga dan
ook niet de weg op). Van Oostendorp komt na wat lukraak bij elkaar
grabbelen van trefwoorden tot de conclusie: ‘Dit klinkt allemaal
niet erg realistisch, om niet te zeggen manisch.’ Vervolgens geloof
je je ogen niet bij de conclusie: ‘Laten we opstaan uit de
versukkeling,’ en daar gaat ook nog een mooie schep bovenop ‘Laten
we gewoon een groep getalenteerde grote talenten opleiden en de
neerlandistiek weer tot een prachtig vak maken!’ (à propos,
‘getalenteerde grote talenten’, dat is nog eens mooie hyperbool,
Marc!).
In de kern zijn we
het altijd wel eens, wij oude mopperende neerlandici. De bijval voor
mijn stuk was ook groot. In de pers, in blogs, mails, enz. Er was
zelfs een vakgroep letterkunde die me uitnodigde in een
ochtendvergadering om eens uitgebreid over de toekomst van ons mooie
vak te discussiëren. Ze hadden voor de gelegenheid ook een aantal
goede studenten en pas afgestudeerden uitgenodigd. De
gedachtewisseling nam bij de meeste oudere leden van de vakgroep al
snel een wat berustende toon aan. ‘Je hebt wat mij betreft op veel
punten gelijk, maar het is bezuinigingen hier en reorganisaties daar
en telkens moet de kwaliteit van de studie weer een veer laten.
Denken dat je daar nog iets aan kunt doen, is een illusie.’
We kwam vervolgens
te spreken over de zwaarte van de studie – die is verre van
toereikend, zo was mijn stelling, om nog goed onderlegde en breed
ontwikkelde neerlandici af te leveren. Toen een ouder vakgroepslid
begon uit te leggen dat het binnen de bama-structuur niet meer recht
te breien viel, kwamen opeens de jonge neerlandici, die zich tot dan
toe nogal stil hadden gehouden, tot leven. Met een paar simpele
voorbeelden konden ze uitleggen dat de studie veel te weinig van hen
vroeg, dat hun medestudenten volop tijd overhielden om andere studies
te volgen enz. En ze waren resoluut in hun advies: maak die studie
zwaarder, en ook intellectueel uitdagender, want we dreigen ons
ernstig te gaan vervelen.
De oude mopperende
en berustende neerlandici kreeg hier een stevig lesje toegediend. Ik
zag enkelen van hen nogal opkijken van het pleidooi van de studenten.
Want het lag dus niet alleen aan al die bezuinigingen en
verschrikkelijke structuren. Ze lieten zelf terrein braak liggen –
zich te weinig bewust van hun verantwoordelijkheid om er bij deze
aankomende neerlandici alles uit te halen wat er in zit.
Het gemopper, het
elkaar vliegen afvangen, het gebrek aan zelfvertrouwen in combinatie
met het onvermogen van neerlandici om met elkaar grote ambities te
ontwikkelen, leidt onvermijdelijk tot marginalisering van de studie
van de Nederlandse taal en letteren. De jongste generatie heeft zo
langzamerhand genoeg van die verzuring. Dat biedt hoop.
Verder niks tegen
gemopper en venijnige stukjes, zo houden we elkaar scherp. Een flinke
scheut onredelijkheid hoort daarbij. Het onmisbare tijdschrift
Neder-L heeft de polemiek nooit geschuwd. En Marc van Oostendorp, een
van de drijvende krachten van het eerste uur, heb ik zijn te snelle
lezing van een betoog over nauwkeurig lezen allang weer vergeven.
Blijf het vuur maar lekker opstoken. Nog vele jaren!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.